Berlioz Hector - Symphonie fantastique

Type:album
Formaat:CD
Uitvoerder(s):Anima Eterna Brugge, Gunter Carlier, Tom Devaere
Dirigent(en):Jos van Immerseel
Label(s):Zig-Zag Territoires
Label code:ZZT100101
Releasedatum:04.02.2010
Aanwezig in Muziekcentrumja
Plaatsingsnummer:002092
Genre(s):romantiek

Track-info

Symphonie fantastique

Le Carnaval romain

Perscommentaren

Gramophone: recording of the month may 2010
Simply fantastique, a pared-down approach serves to concentrate Berlioz's power. THis new project continues the work of rediscovering the 'original' Symphonie fantastique started by the records made since 1988 by Roger Norrington, John Eliot Gardiner and Marc Minkowski. []
The whole kit of an old-instrument 'Fantastique'-pungent brass timbres, shrieking clarinets, scary "bells" (the pianos) and death-march timpani-makes its mark. For its combination of unique orchestral size and recording quality, and overall 'Werktreu-ness', this new performance sits easily alongside, maybe even slightly ahead of, the other authentic contenders.
(Mike Ashman, Gramophone nr. 1057, mei 2010, p. 73)

3 stemvorkjes
La surprise - mais en est-ce vraiment une ? - tient à ce que science et conscience servent ici une vision terriblement janséniste, qui paraît pour le moins contradictoire avec le caractère même de la symphonie. L'honnêteté musicale, dans son sens le plus élevé, tue-t-elle toute spontanéité, tout engagement poétique ?
(Rémy Louis, Diapason nr. 577, februari 2010, p. 74)

***
Om kort te gaan: Van Immerseel en de zijnen overtuigen, leggen verschillende niet eerder zo gehoorde details bloot, maar maken de uitvoeringen op moderne instrumenten of de opname van Gardiner absoluut niet overbodig.
Het is vooral een cd van: zo kan het ook, en zo ging het er misschien in de tijd van Berlioz aan toe.
(Paul Janssen, Luister nr. 665 maart/april, p. 80)

*
Avec Jos van Immerseel, c'est tout ou rien ! Le chef et l'orchestre qui nous ont tant enthousiasmés dans Liszt, Rimski-Kosakov et Beethoven nous proposent un disque décevant en raison d'une prise de son maigrelette et d'une réalisation franchement neutre.
(Stéphane Friédérich, Classica nr. 119, februari p. 86)

Als er één werk geknipt zou moeten zijn voor de aanpak van Jos van Immerseel, dan is het wel Berlioz' Symphonie fantastique. Geen andere componist heeft zo geëxperimenteerd met de instrumenten van zijn tijd en in dit stuk zoekt hij voor elke kleur een nieuwe instrumentencombinatie en vice versa.
Wat leert ons dan het absolute geloof van Van Immerseel in de juistheid van het instrument? Zeer vaak heel veel. De snerpende ophicleïde is niet vervangbaar (al zeker niet door een tuba), de klarinetten in verschillende stemmingen zijn dat evenmin. Sommige evenwichten, vooral bij de blazers, zijn erg revelerend. Een uitzondering zijn de Franse fagotten, die zelfs met vier (en met uitstekende spelers!) nog te braaf lijken. De tamelijk kleine strijkersbezetting is verdedigbaar en meestal overtuigend, bijvoorbeeld in 'Un bal'. De weinige keren dat het koper de strijkers wegdrukt, zou dat de bedoeling kunnen zijn. Op dat vlak is de balans dus grotendeels positief.
Berlioz was echter niet alleen een instrumentenfetisjist maar ook iemand die met zijn muziek buitenmuzikale zaken wilde weergeven en uitdrukken. Hier beperkt Van Immerseel zich te vaak tot het louter illustratieve (mooie knekels en zo) en blijft hij achter op vele 'moderne' dirigenten wat betreft het uitdrukken van gevoelens. Zuchten, snikken, glimlachen: daarvoor volstaat het niet om correct te volgen wat er in de partituur staat.
(Stephan Moens, De Morgen 01.01.2010, p. 28)

'Anima Eterna poetst de Symphonie fantastique op.'
Het is een fout die we allemaal maken, zeker als tiener: boeken kapotlezen en muziek kapotluisteren. Ik heb het als puber bijvoorbeeld gedaan met de schrifturen van Edgar Allan Poe en de Symphonie fantastique van Hector Ber- lioz. Tussen die twee zijn aardig wat verbanden te vinden, opium en een zucht naar het macabere om te beginnen. Don't ask .
De Symphonie fantastique is zowat het toppunt van programmamuziek. [] Precies dat is wat er in de meeste opnamen van die symfonie fout gaat: ze wordt te weinig als een vertelling gezien. En dan heb ik het niet alleen over de muzikale motieven. Ook al speelde hij alleen een beetje fluit en gitaar, Berlioz was een genie in het analyseren van timbres van muziekinstrumenten en de combinaties daarvan. Een macabere dans is meer dan een melodie, het is een spel met akelige keelklanken en het beenderige getik van kleppen. Dát verhaal vertellen Jos van Immerseel en Anima Eterna in hun nieuwe opname van deze symfonie. Ze gebruiken daarbij de instrumenten uit Berliozs tijd en halen op het vlak van expressiviteit alles uit de kast.
Daarmee bereiken ze wat ik niet voor mogelijk had geacht: een fascinerende en frisse lezing van de compositie die weer helemaal meesleept. Het belang dat van Immerseel aan authenticiteit hecht, leidt hem er bijvoorbeeld toe om de obligate doodsklokken in het Dies irae te vervangen door de twee piano's die Berlioz er zelf voor voorschreef. Uitputtend toont hij in het boekje aan dat er geen andere keuze mogelijk is: klokken die exact de toonhoogte spelen die Berlioz aanduidde, zouden tientallen tonnen wegen. Goed, maar anderzijds komt er een paukenroffel in voor die Berlioz beschreef als het rommelen van de donder in de verte, en die je hier - met een understatement - enkel als overdonderend dichtbij kunt bestempelen. Wat is authenticiteit?
Die roffel, geproduceerd door een slimme overlapping van drie pauken, heb ik heel puberaal en hardop lachend tien keer opnieuw opgezet. Het orkest speelt schitterend en elke seconde valt er wel iets verrassends te beleven, maar het is de percussie (Luc Artois en Koen Plaetinck) die de show steelt. Wat Berlioz zonder twijfel veel genoegen zou doen. Dit is zeker de meest verrassende versie van de Symphonie fantastique die ik ooit heb gehoord. Haal ze in huis en laat ze door de luidsprekers knallen in aanwezigheid van een of andere spirit.
(Peter Vandeweerdt, Knack, februari 03.02.2010, p. 52)

Bij ieder nieuw project van het ensemble, bij elke nieuwe opname zijn de verwachtingen dan ook hooggespannen. Ook nu weer worden deze verwachtingen absoluut ingelost.
(Jaak Van holen, Kunsttijdschrift Vlaanderen nr. 330, p. 470)

Verwante items in de databank

Persknipsels/Artikels:
(Wat is dit?)
Simply fantastique (05.2010)
Hector Berlioz (04.2010)
Berlioz - Symphonie fantastique - Le carnaval romain (04.2010)
Hector Berlioz - Symphonie fantastique. Le Carnaval romain (02.2010)
Hector Berlioz - Symphonie fantastique. Le Carnaval romain (Ouverture). (02.2010)